Thường gặp ở các trai trẻ từ 10 - 14 tuổi với những mô tả căng cơ, đau và sưng ngay bên dưới gối và thường đau nhức hơn khi cử động.
Vì sao trẻ dễ mắc bệnh?
Ở độ tuổi thiếu niên, thân đang phát triển, xương của trẻ mới được hình thành từ sụn tiếp hợp nằm ở đầu xương. Khi cùng chịu một lực tác dụng, xương không thương tổn, còn sụn không chắc khỏe như xương nên bị sưng và đau nhức. Tình trạng đau đầu gối kiểu này là hậu quả của các chấn thương liên tiếp do vận động, tác động lên đầu trên của xương chày tại vị trí gắn kết của gân xương bánh chè. Những hoạt động của trẻ như chạy nhảy, gập gối nhiều khi tập tành các môn điền kinh, bóng đá, bóng chuyền, thể dục dụng cụ… làm cho cơ tứ đầu đùi co kéo nhiều, tác động lên gân xương bánh chè. Khi gân xương bánh chè bị kéo rút, thậm chí bị bóc tách khỏi vùng nó bám dính ở lồi củ xương chày dẫn đến sưng đau.
thương tổn trong bệnh sưng đau lồi củ trước xương chày
diễn tả của bệnh
Trẻ ở độ tuổi thiếu niên sau những buổi tập dượt hoặc chạy nhảy nhiều trẻ kêu đau ở đầu gối, nhìn thấy sưng và đau ở lồi củ trên xương chày, ngay dưới xương bánh chè. Tính chất đau là đau tăng khi vận động, nhất là lúc chạy nhảy, giảm bớt khi ngơi nghỉ. Tùy theo tổn thương mà mức độ đau ít hay nhiều: trẻ chỉ cảm thấy đau nhẹ khi chạy nhảy nếu tổn thương lần đầu hoặc nhẹ.
ngược lại, tổn thương nặng hoặc tái phát nhiều lần thì trẻ lại bị đau nhiều, đau liên tiếp. Đau kéo dài từ nhiều tuần đến nhiều tháng, đau tái phát mỗi khi trẻ vận động hay tập tành. Đau cho đến khi trẻ ngừng tăng trưởng. Bệnh thường xảy ra ở một bên gối hoặc cả hai bên. Các cơ liên hệ, nhất là cơ tứ đầu đùi bị co thắt. Việc chẩn đoán bệnh có thể dựa vào các triệu chứng: khớp gối sưng, đỏ, đau; chụp X-quang thấy thương tổn gân và xương. Đó chính là dấu hiệu trẻ đã mắc bệnh Osgood - Schlatter.
Điều trị thế nào?
Khi trẻ bị đau đầu gối, gia đình và trẻ có thể thực hành một số biện pháp tự chăm nom để giảm viêm và đau bằng nhiều biện pháp như: Để cho khớp gối được ngơi nghỉ; Dùng nước đá chườm lên vùng thương tổn để giảm sưng và đau. Khi trẻ dự các hoạt động thể dục thể thao, cần băng thêm một miếng đệm trên vùng đau ở đầu gối để bảo vệ khớp gối. Giảm sức ép lên đầu gối bằng cách đeo một đai bảo vệ trên gân xương bánh chè để giảm co kéo lên vùng gân bám dính với xương chày. Nếu có thể, cho trẻ chuyển sang các hoạt động không can hệ đến đầu gối như bơi lội… cho đến khi hết đau.
Nếu cơn đau trở nên trầm trọng và kéo dài trên một tháng, cần cho trẻ nghỉ ngơi, không được hoạt động thể chất năng động, và phải một mực trong khung nhựa từ 6 - 8 tuần. Phương pháp chữa trị này rất có hiệu quả. Nếu trẻ tiếp thực hiện nhẹ nhõm các động tác thì sẽ có nhiều khả năng bệnh không tái phát cho đến khi trưởng thành.
Bệnh có thể phòng tránh
Để giúp trẻ phòng tránh bệnh, bố mẹ và thầy cô giáo, các anh chị đảm trách thiếu niên cần chỉ dẫn trẻ nhận biết được các triệu chứng của đau đầu gối và trẻ cần tự giới hạn động tác, cường độ tập tành. Nếu cơ tứ đầu đùi co kéo sẽ tạo sức ép lên gân xương bánh chè ở vị trí bám dính của nó vào mỏm củ xương chày nên cần cho trẻ tập các bài tập thư giãn cơ tứ đầu đùi, gân khoeo và các cơ bắp chuối để giảm thiểu tình trạng sưng đau ở vùng lồi củ trên xương chày. Mỗi khi bước vào tập dượt, trẻ cần được chỉ dẫn thực hành các động tác phát động tốt. Sau mỗi buổi tập, trẻ cần thực hiện các động tác thư giãn các cơ vùng đầu gối.
Nếu đã bị bệnh trẻ cần ngừng tất thảy các hoạt động thể lực cho đến khi khớp gối lành hẳn; trường hợp đau ít có thể tiếp kiến vận động nhưng ở chừng độ nhẹ hơn. Cần giải thích cho trẻ hiểu rằng việc hạn chế hoạt động chỉ là nhất thời và sẽ cải thiện sau khi điều trị phối hợp với việc đổi thay các hoạt động thể lực. Bệnh Osgood-Schlatter chỉ là nhất thời và sẽ hết đau sau khi xương trẻ ngừng tăng trưởng ở độ tuổi trưởng thành.
bác sĩ Trần Quốc Ninh
